Een echtscheiding goed afwikkelen is niet makkelijk. Extra ingewikkeld wordt het als je ondernemer wordt. Hoe pak je dit aan? En hoe voorkom je dat je bedrijf ten onder gaat aan je privébesognes?

Ruim een op de drie echtparen gaat uit elkaar. Dat is een pijnlijk en vaak moeizaam proces. Extra gecompliceerd wordt het als er ook een eigen bedrijf in het geding is. Op zo’n moment spelen niet alleen persoonlijke, maar ook zakelijke belangen een rol.

Deze kunnen met elkaar op gespannen voet staan. Je ex-partner, die voor het bedrijf heel waardevol was, moet zich wellicht terugtrekken omdat jullie niet meer met elkaar door één deur kunnen. En om hem of haar uit te kopen moet misschien geld uit het bedrijf worden onttrokken. Dat kan de continuïteit van de onderneming in gevaar brengen.

Omdat deze situatie zo complex is, bestaat er geen standaardrecept voor een goede afwikkeling van een echtscheiding. Maar er zijn wel zaken aan te geven waarop je kunt letten.

Fiftyfifty

Wie is getrouwd in gemeenschap van goederen, zal bij echtscheiding alles fiftyfifty moeten verdelen, dus ook de waarde van het bedrijf.

De meeste ondernemers hebben echter huwelijkse voorwaarden opgesteld, omdat zo wordt voorkomen dat bij een eventueel faillissement het privévermogen moet worden aangesproken.

Vaak is in de huwelijkse voorwaarden een periodiek verrekenbeding opgenomen, zodat beide partners meedelen in een toename van het vermogen. In dat geval moet je samen met je partner elk jaar een berekening maken van het gezamenlijke inkomen, verminderd met de vaste lasten. De opbrengst wordt
gelijkelijk verdeeld.

Verrekenen

In de praktijk laten veel echtparen dit echter achterwege. Gaan ze scheiden, dan moeten ze deze rekenexercitie alsnog uitvoeren. In dat geval wordt - net als bij een huwelijk in gemeenschap van goederen - het hele vermogen vastgesteld en fiftyfifty verdeeld. Er geldt alleen een uitzondering voor
bezittingen die je hebt verkregen via een erfenis of een schenking of spullen die je aantoonbaar bezat voor je ging trouwen.

Sommige ondernemers zijn getrouwd op huwelijkse voorwaarden met koude uitsluiting zonder verrekenbeding. Hierbij hebben de partners geen enkele aanspraak op elkaars vermogen en ben je als ondernemer je ex-partner dus niets verschuldigd.

Uitkopen

Heb je samen een bedrijf, dan zul je ook een besluit moeten nemen over de toekomstige zeggenschap. De samenwerking voortzetten zit er vanwege gestoorde persoonlijke verhoudingen niet altijd in. Ook afrekenen in aandelen van het bedrijf is vaak geen optie, omdat je dan in zakelijk opzicht nog aan elkaar bent verbonden. Er rest dan niets anders dan de vertrekkende partners uitkopen.

Maar wat is een redelijk bedrag? Eerst moet worden vastgesteld wat de waarde van het bedrijf is. Dit biedt ruimte voor creatief boekhouden: wie zijn partner wil benadelen kan bijvoorbeeld de winst flink drukken door plotseling een flink bedrag af te schrijven.

Het is eerlijker om te kijken naar de winstontwikkeling van de afgelopen drie jaar. Maar ook toekomstige winstverwachtingen zijn van belang. Dat laatste is echter geen exacte wetenschap en kan dus voer zijn voor heftige discussies tussen ex-partners.

Kom je er samen niet uit, dan kun je een waardebepaling laten uitvoeren door een onpartijdige deskundige.

Voortbestaan bedrijf

Is de waarde bekend, dan is nog de vraag welk deel naar de ex-partner vloeit. De helft van de waarde van het bedrijf naar de ex-partner doorsluizen is de meest eenvoudige oplossing, maar dit is niet altijd verstandig.

Natuurlijk heeft iemand die zich jarenlang heeft ingezet voor het bedrijf er recht op mee te delen in het succes. Maar een te hoog afkoopbedrag kan ook het voortbestaan van de onderneming bedreigen. Daar heeft ook de ontvangende partij uiteindelijk geen baat bij. Bovendien moet rekening worden gehouden
met eventuele toekomstige investeringen, om het bedrijf verder te kunnen laten groeien.

Je zult dus ook hierin samen een goede middenweg moeten zien te vinden. Een mediator kan daarbij een waardevolle rol spelen.

Alimentatie

Zijn er minderjarige kinderen, dan moet een van de partners bovendien kinderalimentatie betalen. Is een van beide partijen niet in staat in zijn/haar eigen onderhoud te voorzien, dan komt daar partneralimentatie bij.

Normaal gesproken wordt voor de hoogte van de alimentatie onder andere gekeken naar het loonstrookje van de meest verdienende partner. Voor ondernemers gaat dat echter niet op: hun inkomen hangt af van de winstontwikkeling van het bedrijf en deze is soms grillig.

Kijken naar het gemiddelde inkomen van de afgelopen drie jaar geeft een indicatie van de financiële draagkracht. Als de inkomsten sterk schommelen, kun je besluiten variabele alimentatie-afspraken te maken, waarbij de hoogte van de alimentatie jaarlijks meebeweegt met de resultaten van het bedrijf. Op die manier delen beide partijen zowel de lusten als de lasten.

Kijk bij het vaststellen van het alimentatiebedrag overigens niet alleen naar de inkomsten, maar breng de hele financiële situatie in kaart: de kosten voor de zorg van de kinderen, resultaten van het bedrijf, de woning en het eigen vermogen. Dat hangt allemaal met elkaar samen.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl